Cháy do chập điện là một kết quả thường được đưa ra bởi các cơ quan chức năng, là sự dự đoán của mọi người khi xảy ra hỏa hoạn bắt nguồn từ các sự cố về điện. Tuy nhiên, tại sao chập điện vẫn có thể xảy ra vào thời điểm ít hoạt động và ít sử dụng điện nhất – giữa đêm!?
Thực tế chập điện chỉ là biểu hiện, là nguyên nhân thứ cấp gây ra các sự cố mà thiệt hại vô cùng nặng nề. Nguyên nhân thực sự là do sự chênh lêch điện áp giữa dây dẫn với dây dẫn, bên trong dây dẫn, hoặc bên trong thiết bị điện – điện tử…. Khi chênh lệch điện áp đủ lớn làm cách điện bị đánh thủng hình thành tia lửa điện, gây ra chập cháy và phát sinh ra nhiều sự cố hỏa hoạn ảnh hưởng nghiệm trọng tới tính mạng và sức khỏe con người, thiệt hại về tài sản.
Sự chênh lệch điện áp này do hai nguồn chính:
- Do sét đánh
- Do sốc điện đột biến khác
1. Chập điện do sét đánh
Hiện tượng sét đánh là hiện tượng phóng điện mà trực quan ta có thể quan sát được. Sét đánh gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản. Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết này, sẽ tập trung phân tích rủi ro do sét gây ra đối với các thiết bị điện.

Đối với các công trình không được bảo vệ bởi hệ thống chống sét trực tiếp thì khi sét đánh gây hỏa hoạn, chập cháy thiết bị là đương nhiên. Tuy nhiên, ở Việt Nam, hầu hết mọi người đều tin rằng có hệ thống chống sét trực tiếp là tạo ra lồng Faraday bảo vệ và đã đủ đảm bảo an toàn cho mọi thứ trong công trình. Nhưng trên thực tế, khi có dây cáp (dây nguồn điện, dây tín hiệu…)/ đường ống kim loại… chạy từ bên ngoài vào bên trong thì lồng Faraday không còn “kín” nữa. Khi sét hoặc các sự cố gây chênh lệch điện áp xảy ra thì tại ranh giới giữa bên ngoài và bên trong kết cấu, sẽ xảy ra phóng điện. Do đó, biện pháp triệt tiêu hiện tượng chênh lệch điện áp bằng cách sử dụng các thiết bị chống quá áp hay còn gọi là SPD (Surge Protection Devices) là cần thiết để giảm thiểu các thiệt hại do xung sét lan truyền gây ra khi sét đánh trực tiếp và gián tiếp vào công trình.
2. Chập điện do xung sốc đột biến khác
Sét đánh gây chập cháy là hiện tượng trực quan, và hậu quả nghiêm trọng, nên khi có những dấu hiệu sét có thể xảy ra, con người sẽ có tâm lý chủ động để phòng và ngăn ngừa một số nguy cơ. Tuy nhiên, những sốc điện khác gây ra chập cháy thiết bị điện – điện tử lại là những nguy cơ không thể biết trước, nên con người sẽ ở thế bị động. Những sốc điện này xuất hiện thường xuyên có thể là những sốc nhỏ do đóng cắt thiết bị (bật tắt công tắc, cầu dao…), hay khi có hoạt động nào đó làm tăng điện áp đột ngột…
- Những quá áp này sẽ làm “mòn” dần tuổi thọ của thiết bị. Nếu không được bảo dưỡng, thay thế kịp thời, thì thiết bị sẽ có thể chập cháy ngay cả trong điều kiện hoạt động bình thường.
- Một nguyên nhân nữa không kém phần quan trọng đó là các giải pháp chống sét được thiết kế và thi công không đạt tiêu chuẩn. Do:
– Lựa chọn thiết bị sai:
Mỗi thiết bị sẽ có 1 ngưỡng làm việc riêng, nếu bắt nó “làm việc quá sức” thì bản thân nó sẽ trở thành nguồn gây cháy nổ. Để lựa chọn đúng thiết bị theo tiêu chuẩn cần qua đánh giá rủi ro và phân vùng bảo vệ.
– Thiết kế các hệ thống không đồng bộ về kỹ thuật.
- Thêm một vấn đề cực kỳ quan trọng nữa đó là kiểm soát việc kết nối đẳng thế và tránh những chênh lệch điện áp bằng những khoảng cách cách ly an toàn chưa được chú trọng.
Hãy cùng tìm hiểu cho đúng để tránh “Mất bò mới lo làm chuồng”.
CÔNG TY DHK – ĐƠN VỊ TƯ VẤN CÁC GIẢI PHÁP CHỐNG SÉT THEO TIÊU CHUẨN VIỆT NAM VÀ QUỐC TẾ
Hotline: 0986.199.112/ Email: admin@dhk.com.vn