Nội dung bài viết:

Trong bối cảnh hạ tầng kỹ thuật ngày càng hiện đại và phụ thuộc nhiều vào thiết bị điện – điện tử, sét không chỉ là hiện tượng tự nhiên đơn thuần mà trở thành một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với công trình, thiết bị và con người. Chính vì vậy, việc thực hiện đánh giá rủi ro sét đã trở thành bước bắt buộc và quan trọng hàng đầu trong quy trình thiết kế hệ thống chống sét theo tiêu chuẩn quốc tế IEC 62305 – 2010 và TCVN 9888 -2013.

1. Đánh giá rủi ro sét là gì?

Đánh giá rủi ro sét là quá trình phân tích và đo lường mức độ nguy cơ mà sét có thể gây ra cho một công trình, bao gồm cả sét đánh trực tiếp và sét đánh gián tiếp (lan truyền qua hệ thống điện, cáp dữ liệu hoặc thiết bị kim loại).

Mục tiêu của đánh giá rủi ro sét là:

Xác định cấp độ bảo vệ cần thiết cho công trình theo tiêu chuẩn LPL I–IV.
Đề xuất giải pháp bảo vệ, từ chống sét trực tiếp đến thiết bị bảo vệ xung sét (SPD).
Cung cấp cơ sở khoa học và pháp lý cho thiết kế, lắp đặt và nghiệm thu hệ thống chống sét.

Đánh giá rủi ro sét không chỉ là một bước kỹ thuật – mà là yếu tố quyết định hiệu quả đầu tư và mức độ an toàn vận hành lâu dài của công trình.

Xem thêm : Thiết bị chống sét lan truyền

2. Vì sao phải đánh giá rủi ro sét trước khi thiết kế?

2.1. Tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và pháp lý

Theo tiêu chuẩn IEC 62305-2 và TCVN 9888-2, đánh giá rủi ro sét là bước bắt buộc trước khi triển khai bất kỳ hệ thống chống sét nào.

Cấu trúc tiêu chuẩn IEC 62305 / TCVN 9888

Nếu bỏ qua bước này, công trình có thể gặp phải:

Cân bằng giữa rủi ro cho phép và biện pháp bảo vệ trong đánh giá rủi ro sét

Thiết kế thiếu: Hệ thống chống sét không đủ khả năng bảo vệ, dẫn đến hư hỏng thiết bị hoặc cháy nổ
Thiết kế thừa: Đầu tư quá mức cho hệ thống chống sét, gây lãng phí chi phí ngân sách.

Thực hiện đánh giá rủi ro sét giúp chủ đầu tư và nhà thầu tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời có cơ sở pháp lý để nghiệm thu và vận hành công trình an toàn.

2.2. Mỗi công trình có mức rủi ro khác nhau

Không có một giải pháp chống sét nào phù hợp với tất cả các công trình. Mức độ rủi ro phụ thuộc vào:

Vị trí địa lý: Các tỉnh miền Nam có mật độ sét cao hơn miền Bắc, công trình ngoài trời có nguy cơ cao hơn trong nhà.
Chiều cao và kết cấu công trình: Tòa nhà cao tầng, tháp viễn thông, cột ăng-ten dễ bị sét đánh trực tiếp.
Mức độ quan trọng của thiết bị và con người: Bệnh viện, trung tâm dữ liệu, nhà máy sản xuất yêu cầu cấp bảo vệ cao.
Môi trường xung quanh: Sét có thể lan truyền qua hệ thống nối đất chung, cáp viễn thông hoặc đường dây điện.

Đánh giá rủi ro sét giúp xác định chính xác mức độ nguy cơ cho từng công trình và đề xuất giải pháp bảo vệ phù hợp, thay vì áp dụng các phương án “mẫu” không hiệu quả.

2.3. Tối ưu chi phí và hiệu quả đầu tư

Một lợi ích quan trọng của đánh giá rủi ro sét là tối ưu chi phí đầu tư:

Thiết kế thiếu: Có thể dẫn đến hư hỏng thiết bị, mất dữ liệu, gián đoạn vận hành – thiệt hại lớn hơn chi phí đầu tư ban đầu.
Thiết kế thừa: Sử dụng thiết bị chống sét và thiết bị chống sét lan truyền – SPD quá mức cần thiết, gây lãng phí tài chính.

Kết quả đánh giá rủi ro sét giúp lựa chọn cấp bảo vệ, vị trí lắp thiết bị chống sét lan truyền – SPD và hệ thống nối đất hợp lý, đảm bảo an toàn mà vẫn tiết kiệm chi phí.

2.4. Hỗ trợ thẩm định và nghiệm thu

Các dự án công nghiệp, hạ tầng năng lượng hoặc bệnh viện yêu cầu báo cáo đánh giá rủi ro sét để:

Thẩm định hồ sơ kỹ thuật trong EPC.
Nghiệm thu theo tiêu chuẩn IEC 62305 / TCVN 9888.
Đảm bảo an toàn điện và phòng chống sự cố do sét.

3. Lợi ích thực tế của đánh giá rủi ro sét

Lợi ích	Mô tả chi tiết
Xác định rủi ro chính xác	Phân tích xác suất sét đánh trực tiếp, lan truyền hoặc cảm ứng điện từ
Đưa ra cấp độ bảo vệ phù hợp	Giúp chọn cấp LPL và cấu hình SPD đúng chuẩn IEC 62305
Tối ưu chi phí đầu tư	Tránh thiết kế quá mức hoặc thiếu bảo vệ
Ngăn ngừa sự cố và gián đoạn	Giảm thiểu rủi ro hư hỏng, cháy nổ, mất dữ liệu hoặc ngừng vận hành
Hỗ trợ thẩm định – nghiệm thu	Đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn và hồ sơ pháp lý
Tăng tuổi thọ thiết bị	Giảm tác động xung sét và điện áp quá độ lên hệ thống điện, điều khiển, BESS, PV

4. Ứng dụng thực tế của đánh giá rủi ro sét

Ứng dụng đánh giá rủi ro sét trong năng lượng tái tạo và hạ tầng công nghiệp

4.1. Nhà máy năng lượng mặt trời và hệ thống BESS

Xác định rủi ro sét trực tiếp vào tấm pin hoặc container BESS
Lắp SPD Type 1/2/3 cho chuỗi PV string, inverter, tủ DC/AC.
Giảm nguy cơ cháy nổ, chập mạch do xung sét

4.2. Data Center và hệ thống CNTT

Ngăn ngừa xung sét phá hỏng server, router, SCADA
Lắp SPD nguồn và mạng, phân vùng LPZ để đảm bảo vận hành liên tục

4.3. Bệnh viện, sân bay, khu công nghiệp

Yêu cầu độ tin cậy cao, bảo vệ con người và thiết bị quan trọng.
Báo cáo đánh giá rủi ro sét giúp đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và hồ sơ nghiệm thu.

4.4. Ngành Dầu khí

Đánh giá rủi ro sét cho kết cấu kim loại, hệ thống SCADA và đường ống.
Kết hợp LPS + SPD đạt chuẩn phòng nổ (IEC/EN 60079) cho khu vực Zone 1, Zone 2.
Giảm nguy cơ cháy nổ, gián đoạn vận hành và đáp ứng tiêu chuẩn IEC 62305 / TCVN 9888

5. DHK – Dịch vụ đánh giá rủi ro sét & thiết kế chống sét

DHK cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp:

Phân tích rủi ro theo IEC 62305 / TCVN 9888.
Đề xuất giải pháp đa tầng (SPD Type 1/2/3, LPZ, nối đất).
Hỗ trợ thiết kế, thi công, đào tạo, nghiệm thu.
Giúp giảm rủi ro, bảo vệ công trình và thiết bị, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.

Giải pháp của DHK giúp giảm thiểu rủi ro, bảo vệ công trình và thiết bị, đồng thời đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế.

6. Kết luận

Đánh giá rủi ro sét là bước cực kì quan trọng không thể bỏ qua trước khi thiết kế hệ thống chống sét. Lợi ích chính:

Xác định rủi ro chính xác
Tối ưu chi phí đầu tư
Ngăn ngừa sự cố, hư hỏng và gián đoạn
Đáp ứng tiêu chuẩn IEC 62305 / TCVN 9888

Với dịch vụ đánh giá rủi ro sét chuyên nghiệp của DHK, công trình của bạn sẽ được bảo vệ an toàn, bền vững và đạt chuẩn quốc tế.

Xem thêm : Cấp độ thiết bị chống sét lan truyền và nguyên tắc phân vùng bảo vệ chống sét -LPZ

Xem thêm : Tiêu chuẩn đối với SPD bảo vệ cho hệ điện mặt trời